Zużywanie się opon jest naturalnym i nieuniknionym procesem, są jednak czynniki, które znacznie je przyspieszają. Czasem ogumienie ściera się nierównomiernie, przez co znacznie zmniejsza się komfort jazdy. Proces ten nazywa się ząbkowaniem. Dowiedz się, czym jest i jak można mu zapobiec.
Co to jest ząbkowanie opon?
Ząbkowanie opon oznacza specyficzne starcie ogumienia. W wyniku tego procesu klocki bieżnika zużywają się nierównomiernie. Przednia krawędź klocka, która pierwsza ma styk z podłożem podczas ruszania, ściera się znacznie szybciej niż tylna. Tworzą się w ten sposób charakterystyczne ząbki, a opona widziana z boku zaczyna przypominać tarczę piły. Zjawisko to najczęściej występuje na tylnych oponach w autach z napędem na przednią oś.
Opona wyząbkowana – co to znaczy?
Wyząbkowaną oponę można rozpoznać gołym okiem. Zazwyczaj charakterystyczne, nierównomierne starcie klocków pojawia się przy zewnętrznej krawędzi bieżnika. Na dalszych etapach uszkodzenia może objąć także środek jego czoła. Najczęściej dotyka to pojazdów ze skomplikowanym, wielowahaczowym zawieszeniem. Ząbkowanie opon nie ma wpływu na przyczepność ani sterowność, nie zagraża więc bezpieczeństwu na drodze, jednak znacznie zmniejsza komfort jazdy.
Wyząbkowane opony – objawy
Poza charakterystycznym wyglądem, wyząbkowaną oponę można rozpoznać po hałasie. Jest to huczenie, które przypomina odgłos pojawiający się przy niesprawnym łożysku. Występuje już przy prędkości większej niż 50 km/h. Innym efektem ząbkowania jest nietypowe drganie pojazdu. Jeśli wyczuwalne są lekkie, niestandardowe ruchy kierownicy, warto skontrolować stan ogumienia.
Objawy te są łatwe do zauważenia dla każdego kierowcy, który dobrze zna swój samochód. Mogą pojawić się nawet w nowych autach, już po przejechaniu kilkunastu tysięcy kilometrów. Nie warto ich bagatelizować, ponieważ ząbkowanie opon może być bardzo uciążliwe.
W teorii ząbkowanie nie dyskwalifikuje opony z użycia. Jego wpływ na przyczepność i sterowność jest znikomy, jednak hałas i drgania mogą powodować irytację kierowcy. Zwłaszcza na długich trasach, może przyczynić się do jego zmęczenia i rozkojarzenia, co już sprzyja utracie czujności i wypadkom.
Wyząbkowane opony – jak poznać?
Jeśli nie jest się pewnym, czy przyczyną powyższych objaw jest ząbkowanie, można wykonać prosty test. Wystarczy przejechać ręką po oponie. W przypadku prawidłowo, równomiernie startej opony, wyczuwalna powierzchnia powinna być gładka. Na wyząbkowanej oponie wyraźnie czuć nieregularne ubytki.
Dlaczego opony ząbkują?
Powodów ząbkowania opon jest kilka. Po części jest to naturalny proces, wynikający z budowy zawieszenia niektórych pojazdów. Przy napędzie na przednie koła, tylne są jedynie wleczone za nimi. W takiej sytuacji tarcie jest znacznie silniejsze przy pierwszym kontakcie bieżnika z asfaltem, czyli na przedniej krawędzi klocka, niż na jego tylną część. Właśnie to powoduje powstawanie typowych ząbków. Jakie są inne przyczyny nierównomiernego zużycia opon?
- Ciśnienie – powietrze w ogumieniu powinno być na poziomie wskazanym przez producenta, dostosowanym do ciężaru pojazdu.
- Rzeźba bieżnika – zbyt daleko położone od siebie klocki mogą przyspieszać proces ząbkowania.
- Styl jazdy – chaotyczna, szybka jazda z nagłym używaniem hamulców wpływa negatywnie na stan opon.
- Jakość opony – twarde, nieelastyczne mieszanki gumy sprzyjają nierównomiernemu ścieraniu.
- Sprawność zawieszenia – wadliwe działanie amortyzatorów i innych układów przyspiesza ząbkowanie.
Wszystkie te czynniki składają się na nierównomierne zużywanie się opon. Choć na niektóre z nich kierowca nie ma wpływu, są sposoby, które pozwalają zapobiec ząbkowaniu.
Ząbkowanie opon – przyczyna i zapobieganie
Najczęściej przyczyną ząbkowania w pojazdach z przednim napędem jest po prostu to, że znajdują się na tylnej osi. Zaleca się więc regularną, coroczną zamianę miejsc opon. W przypadku bieżników kierunkowych, czyli tych w kształcie litery V, zmiana powinna wyglądać następująco:
- tylna lewa opona powinna zająć miejsce przedniej, prawej;
- tylna prawa opona powinna zająć miejsce przedniej, lewej;
- przednia lewa opona powinna zająć miejsce tylnej, lewej;
- Przednia prawa opona powinna zająć miejsce tylnej, prawej.
Taka rotacja opon chroni je przed nierównomiernym zużywaniem. Schemat zmiany może jednak być inny w zależności od modelu i rodzaju napędu, warto więc zapoznać się z zaleceniami producenta. Proces ten wymaga zdjęcia ogumienia z obręczy, do czego potrzebne są specjalistyczne narzędzia. Warto więc zlecić to specjaliście.
Ząbkowane opony – jak naprawić?
Niektóre serwisy oferują usługę naprawy wyząbkowanych opon. Nazywa się to szorstkowaniem i polega na mechanicznym ścieraniu bieżnika do wyrównania ząbków. Koło jest demontowane, poddawane szorstkowaniu, a następnie wyważane i zakładane z powrotem. Jest to metoda skuteczna, jednak poprzez zmniejszenie głębokości bieżnika znacznie skraca się żywotność opony.
Inną metodą poradzenia sobie z ząbkowaniem i pozbycia się uciążliwego hałasu jest zakup nowych opon. Warto dobrać ogumienie dopasowane do specyfiki pojazdu i stylu jazdy. Ważne jest także postawienie na wysoką jakość gumy. Dzięki temu można uniknąć nierównomiernego zużywania się opon.